Tegenwoordig kun je op vele manieren thuis een film kijken, toch zit er in de laatste tien jaar een stijgende lijn in zowel het bioscoopbezoek als het aantal bioscopen. De opkomst van de multiplexbioscoop, voornamelijk aan de rand van de stad, is een recente tendens die hierin een rol lijkt te spelen. Uit eerdere casestudies is gebleken dat de locatie van een bioscoop in verband staat met het type bezoeker dat de bioscoop aantrekt (Van Hees, 2015; Romein & Maat, 2013). Maar hoe zit het met het reisgedrag van bioscoopbezoekers als we naar heel Nederland kijken?
Om hier meer inzicht in te krijgen heeft Louise Prins, in het kader van haar scriptie voor de bachelor Sociale Geografie en Planologie (UU), in samenwerking met Stichting Filmonderzoek onderzoek gedaan naar het reisgedrag van bezoekers naar bioscopen in Nederland. In dit onderzoek stond de volgende vraag centraal: In hoeverre speelt afstand een rol in bezoek- en reisgedrag naar de bioscoop en in hoeverre spelen de kenmerken van de bezoeker en de kenmerken van de bioscoop hierin mee? De data waarvan voor dit onderzoek gebruik is gemaakt, is afkomstig uit een panel survey over bioscoopbezoek in 2015, in het kader van de Bioscoopmonitor. Daarnaast is door middel van GIS-analyses meer inzicht verkregen in de locaties van bioscopen en de afstand van de respondent tot de dichtstbijzijnde bioscoop. De bioscopen zijn onderverdeeld in drie categorieën: multiplexbioscopen, gewone bioscopen en filmtheaters. Op zowel de data van de bioscopen als de data van de respondenten zijn statistische toetsen uitgevoerd.
Afstand geen grote barrière in besluit tot bioscoopbezoek
Er blijkt, in 2015, tussen bioscoopbezoekers en niet-bezoekers geen significant verschil te zijn in afstand tot de dichtstbijzijnde bioscoop. 45-plussers vormen hierop echter een uitzondering; bij deze groep is tussen bezoekers en niet-bezoekers wel een verschil te zien in reisafstand. Daarnaast bezoekt de helft van de bioscoopbezoekers meestal een verder gelegen bioscoop dan de dichtstbijzijnde. Afstand lijkt dus geen belangrijke belemmering te vormen in de keuze voor een bioscoop. Afstand houdt wel verband met de bezoekfrequentie. Frequente bezoekers (minstens vier bioscoopbezoeken in 2015) wonen namelijk significant dichter bij een bioscoop dan incidentele bezoekers. Dit zien we ook terug in de stedelijkheid van de woonomgeving van de frequente bezoeker (figuur 1).
Figuur 1. Stedelijkheid van de woonomgeving van frequente en incidentele bezoekers (2015).
Aangezien bioscopen voornamelijk in stedelijke gebieden gelegen zijn, reizen de bezoekers uit niet stedelijke gebieden gemiddeld langer (22,8 minuten) dan mensen uit stedelijke gebieden (sterk stedelijk: 16,1 minuten).
Veel bezoekers zijn bereid verder te reizen
De gemiddelde reistijd naar een multiplexbioscoop (20,7 minuten) is significant langer dan de gemiddelde reistijd naar een gewone bioscoop (17,8 minuten). Voor een multiplexbioscoop met een in hun ogen beter aanbod, zijn bezoekers significant vaker bereid hun dichtstbijzijnde bioscoop over te slaan. Hoewel de gemiddelde reistijd van filmtheaterbezoekers (18 minuten) niet significant afwijkt van de reistijd van bezoekers van multiplex- en gewone bioscopen, bevinden zich onder de filmtheaterbezoekers meer bezoekers met een reistijd van maximaal 10 minuten.
Figuur 2. Reistijd per type bioscoop (2015).
Auto meest gebruikte vervoermiddel
De overgrote meerderheid van bezoekers uit niet stedelijk gebied reist meestal met de auto, terwijl bezoekers uit stedelijk gebied eerder met de fiets naar de bioscoop gaan. Voor heel Nederland is de auto verreweg het meest populaire vervoermiddel om bij de bioscoop te komen (figuur 3).
Figuur 3. Vervoermiddelen naar gebruik in reis naar bioscoop (2015).
Naast stedelijkheid is ook bij de verschillende typen bioscopen een verschil te zien in de keuze voor een vervoermiddel. Filmtheaters worden meestal met de fiets bezocht door mensen uit stedelijke gebieden, terwijl multiplex- en gewone bioscopen vaker met de auto worden bezocht door mensen uit minder stedelijke gebieden. De brommer en de motor worden zelden gebruikt om naar de bioscoop te reizen.
Wilt u meer weten over het reisgedrag in relatie tot bioscoopbezoek en de persoonskenmerken van bezoekers? Download dan hier het onderzoek van Louise Prins.
Volledige onderzoeksrapportage
De panel enquête is uitgevoerd door CentERdata in opdracht van Stichting Filmonderzoek in december 2015, als onderdeel van de metingen voor de Bioscoopmonitor. Voor de data over de bioscopen is het ledenbestand uit 2015 van de NVBF gebruikt.